Linux ve unix OS'lerde, sistem kaynaklarının durumunu izlemek ve raporlamak için kullanılabilecek bir çok native ya da üçüncü parti araç bulunuyor. Örneğin memory durumu için vmstat, disk üzerindeki yükü izlemek için iostat, network aktivitesi için ifstat vs. gibi yazılımlar kullanıyoruz.  Örnekleri çoğaltmak mümkün. Çünkü Nix ortamlarında her kaynağı monitor etmek için birden fazla kullaışlı araç bulunuyor.

Fakat, sisteminizde bir sorun olduğu zaman bahsi geçen monitoring araçlarını tek tek çalıştırmalı ve tek tek analiz yapmak durumundasınız.  Bu yazının konusu olan dstat isimli tool ise sistem kaynaklarının tek bir ekrandan izlenebilmesi ve analiz edilebilmesi için geliştirilmiş güzel bir araçtır.  Bu yazıda, hemen tüm Linux dağıtımları altında çalışan dstat'tın kurulumu ve kullanımından biraz bahsetmek istiyorum.

Dstat,  Red Hat tabanlı sistemler için 3. parti en büyük yum deposunun geliştiricisi olan Dag Wieers tarafından, temel olarak tüm performans parametrelerini tek bir ekran üzerinden izleyebilmek için yazılmış küçük bir araç. Yani dstat ile diğer tüm monitoring araçları ile tek tek uğraşmak yerine tek komut ve tek ekranda sunucununun, cpu, memory, swap, load, page, interrupts, disk I/O, network, sockets vs. gibi bir çok kaynağını monitor etmek mümkün.

Dstat bir çok RHEL, centos, Debian vs. gibi bir çok Linux dağıtımının ön tanımlı paket deposunda bulunuyor.

Örneğin Debian kullanıyorsanız kurulumu aşağıdaki gibi yapabilirsiniz:

# apt-get install dstat

Ya da centos 5.2 kullanıyorsanız kurulum için:

# yum install dstat

komutunu kullanabilirsiniz.

Dstat'ın kullanımı da kurulumu kadar basit. Kullanım parametreleri için –help switch'inden yararlanabilirsiniz:

# dstat --help

Kullanım şekilleri şu şekilde:

Dstat options:
  -c, --cpu              enable cpu stats
     -C 0,3,total           include cpu0, cpu3 and total
  -d, --disk             enable disk stats
     -D total,hda           include hda and total
  -g, --page             enable page stats
  -i, --int              enable interrupt stats
     -I 5,eth2              include int5 and interrupt used by eth2
  -l, --load             enable load stats
  -m, --mem              enable memory stats
  -n, --net              enable network stats
     -N eth1,total          include eth1 and total
  -p, --proc             enable process stats
  -s, --swap             enable swap stats
     -S swap1,total         include swap1 and total
  -t, --time             enable time/date output
  -T, --epoch            enable time counter (seconds since epoch)
  -y, --sys              enable system stats
  --ipc                  enable ipc stats
  --lock                 enable lock stats
  --raw                  enable raw stats
  --tcp                  enable tcp stats
  --udp                  enable udp stats
  --unix                 enable unix stats

  -M stat1,stat2         enable external stats
     --mods stat1,stat2

  -a, --all              equals -cdngy (default)
  -f, --full             expand -C, -D, -I, -N and -S discovery lists
  -v, --vmstat           equals -pmgdsc -D total

  --integer              show integer values
  --nocolor              disable colors (implies --noupdate)
  --noheaders            disable repetitive headers
  --noupdate             disable intermediate updates
  --output file          write CSV output to file

dstat'ı herhangi bir parametre belirtmeden çalıştırırsanız;  cpu, disk I/O, network, page ve system istatistikleri görüntülenecektir.

# dstat

Komutun çıktısı şu şekilde olacaktır.

Örneğin, defaul değerlerin yanında memory ve swap kullanımını da görebilmek için şu komut çalıştırılabilir:

# dstat -a -m

Çıktı şu şekilde olacaktır:
(Resmi büyüktmek için üzerine tıklayın.)

Dstat'ın çeşitli external pluginleri de bulunuyor. Örneğin, yukarıdaki çıktıya, en çok memory tüteken süreci de eklemek için şu komut kullanılabilir:

# dstat -a -m -s -M topmem

Çıktı:
(Resmi büyütmek için üzerine tıklayın.)

Network trafiğinin yanında ayrı olarak tcp ve udp bağlantıları ile ilgili durum bilgisi için şöyle bir komut kullanılabilir.

# dstat -a -m -s --tcp --udp

Çıktı:
(Resmi büyütmek için üzerine tıklayın.)

Gözlemlemek istediğiniz performans verisine ait parametreleri vererek örnekleri çoğaltmak mümkün. Tüm veriyi aynı ekranda gösterdiği için dstat oldukça kullanışlı bir program. Bu nedenle de benim default olarak kurduğum yazılımlardan birisi dstat'tır.

Daha fazla bilgi için:
http://dag.wieers.com/home-made/dstat/